EnglishÖzet : Teknopark ve Ar-Ge & Tasarım Merkezleri dışında geçirilen sürelere sağlanacak teşvik uygulamasında yeni bir düzenleme yapılmakta, aynı zamanda uygulamanın nasıl yapılacağı konusunda da önerge gerekçesiyle örnekleme verilmektedir.
16 Kasım 2021 tarihinde TBMM ne sunulan 2/3950 esas sayılı kanun teklifinde yer alan düzenlemelerden birisi de Teknopark ve Ar-Ge Tasarım Merkezleri dışında geçecek sürelere ilişkin vergi ve SGK prim desteğinde değişiklik konusunda olmuştur.
Teklifin 20. Maddesinde Teknoparklar için, 28. Maddesinde ise Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri için; Bölge ya da Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde çalışanların toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla, buraların dışında geçen süreler için de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilen ve Cumhurbaşkanına bu oranı yüzde elliye kadar artırma yetkisi veren düzenlemedeki yüzde elli oranı yüzde yetmiş beş olarak değiştirilmesi teklif edilmiştir.
Konuya ilişkin gelişmeleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;
- 4691 ve 5746 sayılı yasalarda; 3 Şubat 2021 tarihinde yürürlüğe giren 7263 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle, Bölge ya da Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde çalışanların toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla, buraların dışında geçen süreler için de çalışanlara gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirme imkanı getirilmiş ve Cumhurbaşkanına bu oranı yüzde elliye kadar artırma yetkisi verilmiştir.
- 17 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile; Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından yüzde yirmi olarak belirlenen oranın, 31/12/2022 tarihine kadar yüzde elli olarak uygulanmasına karar verilmiştir.
- 16 Kasım 2021 tarihinde TBMM ne sunulan kanun teklifinin TBMM de görüşülmesi aşamasında aşağıdaki değişiklik önergesi verilerek, gerekçe de altta yer aldığı gibi belirtilmiştir.
4691 sayılı Kanun
“Buna ilave olarak gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Bölgede çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde Bölge dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda yüzde yetmiş beşe kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkilidir.”
Gerekçe:
Önergeyle, 28/1/2021 tarihli ve 7263 sayılı Kanun’la 4691 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklikle teşvikin uygulama şeklinin değiştirilmesi üzerine, fıkrada yer alan diğer ifadelerle yeknesaklık sağlanması amacıyla ibare değişildiği yapılmakta ve bölge dışında geçirilebilecek süreye ilişkin Cumhurbaşkanına verilen yüzde 50 artırma yetkisi yüzde 75’e çıkarılmakta ve artırılan oranı tekrar kanuni oranına kadar indirme yetkisi verilmektedir. Yapılan diğer bir değişiklikle, bölgedeki işletmelerde çalışan ve teşvikten yararlanan personelin teşvik kapsamına giren bölge dışındaki çalışma süreleri ve çalışma şekli netleştirilmektedir. Böylece, yetki kullanıldığı durumda, teşvikten yararlanan personelin çalışma saatinin yüzde 25’ini bölge içinde, yüzde 75’ini bölge dışında çalışarak geçirmesi durumunda teşvikten tam olarak faydalanabilecektir. Yine, toplam çalışılan sürenin yüzde 75’inin aşılmaması kaydıyla, örneğin teşvikten yararlanan 20 personeli bulunan bir işletmede, bu personelden 5’inin çalışma saatinin tamamını bölge içinde, 15’inin de çalışma saatinin tamamını bölge dışında geçirmesi durumunda da teşvikten tam olarak faydalanılması mümkün olacaktır.
5746 sayılı Kanun
“Buna ilave olarak gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde bu merkezler dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda yüzde yetmiş beşe kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkilidir.”
Gerekçe:
Önergeyle, teşvikin uygulama şeklinin 28/1/2021 tarihli ve 7263 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle 5746 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasına eklenmesi üzerine, fıkrada yer alan diğer ifadelerle yeknesaklık sağlanması amacıyla ibare değişikliği yapılmakta ve AR-GE ve tasarım merkezleri dışında geçirilebilecek süreye ilişkin Cumhurbaşkanına verilen yüzde 50 artırma yetkisi yüzde 75’e çıkarılmakta ve artırılan oranı tekrar kanuni oranına kadar indirme yetkisi verilmektedir. Yapılan diğer bir değişiklikle, AR-GE veya tasarım merkezlerinde çalışan ve teşvikten yararlanan personelin teşvik kapsamına giren merkez dışındaki çalışma süreleri ve çalışma şekli netleştirilmektedir. Böylece, yetki kullanıldığı durumda, teşvikten yararlanan personelin çalışma saatinin yüzde 25’ini merkez içinde, yüzde 75’ini merkez dışında çalışarak geçirmesi durumunda teşvikten tam olarak faydalanabilecektir. Yine, toplam çalışılan sürenin yüzde 75’inin aşılmaması kaydıyla, örneğin teşvikten yararlanan 20 personeli bulunan bir merkezde, bu personelden 5’inin çalışma saatinin tamamını merkez içinde, 15’inin de çalışma saatinin tamamını merkez dışında geçirmesi durumunda da teşvikten tam olarak faydalanılması mümkün olacaktır.
- Yukarıda yer alan açıklamalarımıza uygun şekilde, yasa değişiklik teklifinin yasalaşmasından sonra, 4691 sayılı yasanın ilgili bölümü aşağıdaki gibi olacaktır.
| Yasanın mevcut hali | Yasa teklifi ile değişecek hali |
| Buna ilave olarak Bölgede yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin Bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir. | Buna ilave olarak gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Bölgede çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde Bölge dışında geçirilen süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Cumhurbaşkanı, yüzde yirmi olarak belirlenen bu oranı belirleyeceği bölgesel ve/veya sektörel alanlarda yüzde yetmiş beşe kadar artırmaya veya tekrar kanuni oranına kadar indirmeye yetkilidir. |
- Teklifin yasalaşması ile birlikte aşağıdaki konularda tereddütler yaşanacak olup, bu konuların da her iki yasa için de uzun süredir beklenen yönetmelik değişikliği ile açıklığa kavuşturulması önem kazanacaktır.
- 17 Ekim tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile kullanılan yetki kapsamındaki yüzde elliye artırım kararı, yasa değişikliği ile “bölgesel ve/veya sektörel alanlarda” yüzde yetmiş beşe kadar artırma yetkisi verildiğinden, bu belirleme yapılıncaya kadar (yüzde yirmi bölümü hariç) uygulanamaz hale gelecektir. Bu nedenle, yasa değişikliği ile eş zamanlı Cumhurbaşkanı Kararının da yayınlanması önem arz etmektedir.
- Her ne kadar bu konuya ilişkin uygulamayı düzenleyen yasa değişikliği Şubat 2021 ayında yapılmış olsa da, Ekim 2021 ayına kadar pandemi koşulları nedeniyle Bakanlık tarafından izin verilen Bölge dışı çalışma yüzdesi daha yüksek olduğundan, yukarıda değindiğimiz uygulama Ekim 2021 ayından bu yana yapılmaktadır. Bununla birlikte, Bölge dışında teşvik kapsamında yararlanılabilecek süre konusunda net bir uygulama yapılamamış, uygulayıcılar hesaplamanın nasıl yapılacağı konusunda tereddütte kalmıştır.
- Yasa değişikliği ile birlikte; yasa değişiklik teklifi son hale getirilirken sunulan önergedeki gerekçede yer alan açıklamaları dikkate alarak;
- Yetki kullanıldığı durumda, teşvikten yararlanan personelin çalışma saatinin yüzde 25’ini bölge içinde, yüzde 75’ini bölge dışında çalışarak geçirmesi durumunda teşvikten tam olarak faydalanabilecektir.
- Yine, toplam çalışılan sürenin yüzde 75’inin aşılmaması kaydıyla, örneğin teşvikten yararlanan 20 personeli bulunan bir işletmede, bu personelden 5’inin çalışma saatinin tamamını bölge içinde, 15’inin de çalışma saatinin tamamını bölge dışında geçirmesi durumunda da teşvikten tam olarak faydalanılması mümkün olacaktır.
