Teknopark mı TEKMER mi?

Girişimler İçin Karar Zamanı: Avantajları Karşılaştırıyoruz

Teknoloji, 21. yüzyılın başından itibaren hayatımızın merkezine oturmuş durumda. Bu hızla ilerleyen teknolojik evrim, Ar-Ge ve girişimcilik ekosistemini de beraberinde dönüştürüyor. Bu dönüşümün en belirgin yansımalarından biri, devlet destekleri ve teşviklerle hayata geçirilen TEKMER ve Teknopark gibi inovasyon merkezleridir. Bu iki kavram, Türkiye’nin teknoloji ve inovasyon alanındaki vizyonunu yansıtan, girişimcileri ve Ar-Ge projelerini destekleyen yapılar olarak karşımıza çıkıyor. Ancak her iki yapı da farklı avantajlar ve destekler sunuyor.

Peki, bir şirket ya da girişimci olarak hangi yapıyı tercih etmelisiniz? Bu yazıda, TEKMER ve Teknopark’ın sunduğu avantajları, vergi ve SGK teşvikleriyle birlikte detaylı bir şekilde ele alarak, size en uygun olanı belirlemenize yardımcı olacağız.

Teknopark nedir?

Teknopark, genellikle üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektör işbirliğiyle kurulan, teknolojik araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yoğun olarak gerçekleştirildiği, bu faaliyetlerin ticarileştirilmesini destekleyen ve teknoloji tabanlı firmaların yer aldığı özel alanlardır.

Teknoparklar, inovasyonun ve teknolojik gelişimin teşvik edildiği, bilgi ve teknolojinin ticarileştirilmesi için gerekli altyapı ve desteklerin sağlandığı bölgelerdir.

Teknoparkların temel amacı:

• Yüksek teknolojili ürünlerin geliştirilmesini ve üretilmesini teşvik etmek,
• Üniversite-sanayi işbirliğini artırmak,
• Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek,
• Yenilikçi ve teknolojik girişimciliği teşvik etmek,
• Teknoloji transferini kolaylaştırmak,
• Yüksek teknolojili ürün ve hizmet ihracatını artırmaktır.

Teknoparklarda faaliyet gösteren firmalar, çeşitli vergi avantajlarından, Ar-Ge desteklerinden ve diğer teşviklerden yararlanabilirler. Bu teşvikler, teknolojik gelişmeyi desteklemek ve ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak amacıyla sunulmaktadır.

Türkiye’de kurulu bulunan teknoparkların listesine buradan erişebilirsiniz.

TEKMER nedir?

TEKMER, KOSGEB tarafından kullanım hakkı tanınmış “Teknoloji Geliştirme Merkezini” ifade eder. Özellikle KOSGEB ve üniversite iş birliğinde ilerleyerek girişimciliğin özendirilmesine yönelik destekler sağlar.

Tekmer’ler Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek, üniversite sanayi işbirliği arttırmak, teknoloji transferini kolaylaştırmak gibi temel amaçlarıyla teknoparklar ile ortak bir misyonu taşır. TEKMER’ler, Ar-Ge ve Tasarım Merkezi kurmakta zorlanan veya kurmayı tercih etmeyen, kendilerine uygun Teknoparklar’da yer alamayan ar-ge odaklı firmalara kayda değer vergisel ve mali avantajlar sağlayan, ortak fiziki yatırım ve beşeri sermaye havuzundan yararlanma imkanı veren yapılardır.

Teknopark bölgelerine kıyasla sayıca daha az olmakla birlikte Türkiye’de kurulu bulunan TEKMER’lerin listesine buradan erişebilirsiniz.

Teknopark ve TEKMER’in sağladığı avantajlar neler?

İkisi arasında bir karşılaştırma yapmadan önce firmalara hangi konularda fayda sağlandığından bahsedelim. Burada akıllara ilk gelen avantajlar elbette vergi ve sigorta primleri olacaktır. KDV, personel gelir vergisi ve sigorta prim desteği ile kurumlar vergisi başlıca sağlanan destek konularını içeriyor.

Peki Teknopark ve TEKMER’de bu destekler ne kadar, nasıl uygulanıyor? Firmanızı maddi olarak en çok destekleyecek teşvikleri hangisi sunuyor? Biraz bu konular üzerine yoğunlaşalım.

Personel Ücret Stopajı ve Sigorta Primi Desteği

Personel maaşları üzerinden ödediğiniz işveren sigorta primi ve gelir vergisi teşviklerinden bahsedelim.

Sigorta primleri farklılık göstermeden hem Teknopark hemde TEKMER bünyesinde aynı şekilde uygulanır. SGK borçlarını düzenli ödeyen firmaların yararlandığı 5 puanlık indirim düşüldükten sonraki işveren hissesinin yarısı teşvik kapsamındadır. Bu da personel maliyetlerinde %7,75’e denk gelen ek bir Ar-Ge teşviği oluyor.

Personel ücretlerindeki gelir vergisi istisnasındaysa durum biraz daha farklı işliyor. TEKMER’de gelir vergisi teşviki hesaplanırken personelin eğitim durumu dikkate alınır.

• Doktora veya temel bilimlerden birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için %95
• Yüksek lisans derecesine sahip veya temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için %90
• Diğerleri için %80’e kadar gelir vergisi teşviki uygulanır.

Teknoparkta olan bir firma için ise bu teşvik eğitim durumu fark etmeksizin %100 olarak uygulanır. Ancak eğitim durumunun hiçbir önemi olmadığı anlamını çıkartmak yanlış olur. Her ne kadar teknoparklarda eğitim durumuna göre teşvik sınırlandırılmasa da bir personelin tasarımcı veya Ar-Ge personeli olması için en az lisans derecesine sahip olması şarttır.

Yazılımcı personeller için bir lisans şartı aranmıyor. Yeterli deneyime, eğitime sahip nitelikli personel olması kabul ediliyor. Dolayısıyla işletmenizde eğitim durumu lisans seviyesinin altında personelleriniz varsa teknopark sizin için %20 ek gelir vergisi teşviği sağlayarak bir adım öne çıkacaktır.

Katma Değer Vergisi

TEKMER’de yer alan bir firmanın satışlarında KDV istisnasından faydalanması mümkün değil. Dolayısıyla TEKMER bünyesinde yapacağınız her bir satış, farklı bir istisna olmadığı sürece KDV’li olacaktır.

Teknoparklarda bu durum biraz daha farklı. Belli başlı yazılım faaliyetlerinde Teknopark’da yer alan bir girişimin KDV istisnası da bulunuyor. Eğer firmanızın faaliyeti; sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, oyun, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları şeklindeki yazılımları içeriyorsa faaliyetinizi teknoparkta yürütmeniz sizin için %20 KDV avantajı sağlayacaktır.

Ayrıca hem Teknopark’da hemde Tekmer’de projenizde kullanılmak üzere alacağınız ekipman ve cihazlar için KDV ve gümrük vergisi istisnası bulunmaktadır.

Kurumlar Vergisi

Son olarak belki de en detaylı vergi türü olan kurumlar vergisi istisnasına gelelim. TEKMERde işletmelerin projeleri kapsamında gerçekleştirdiği Ar-Ge yenilik veya tasarım harcamalarının tamamı (%100’ü) 31/12/2028 tarihine kadar kurumların kazancında indirim konusu yapılmaktadır. TEKMER’deki proje kapsamında katlanılan Ar-Ge maliyetlerinin bir kere daha kurumlar vergisi matrahından indirilmesi gibi düşünmek mümkün.

Eğer firmanız ilgili yılı zararla kapatır ve katlanılan Ar-Ge harcamaları kullanılamazsa takip eden yıla devredilir ve zamanaşımına uğramadan sonraki yıllarda kullanabilirsiniz. Özellikle bu harcamaları her yıl belirlenen yeniden değerleme oranınca artırarak güncel değerinde kullanabileceğinizi vurgulamakta fayda var.

Teknoparklarda uygulanan kurumlar vergisi istisnasıysa daha farklı; faaliyet gösteren mükelleflerin burada geliştirdikleri yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar 31.12.2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır. İşletmelerin bölge dışında gerçekleştirdikleri faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerini içerse bile istisnadan yararlanılamaz.

Bu durumda sadece Kurumlar Vergisi yönüyle değerlendirecek olursak, yüksek yatırım ve arge harcaması gereken projelerin TEKMER’de faaliyete başlayarak ilerlemesi daha avantajlı olabilir. Projenin tamamlanmasıyla birlikte yüksek karlılık hedefleyen girişimler için teknopark daha avantajlı olacaktır.

Her iki teknoloji bölgesi de işletmelere ciddi avantajlar sağlıyor. Hangisinin size daha uygun olacağına karar vermek için işletmenin konusu, faaliyeti ve işletmenizin ağırlıklı maliyet kalemleri üzerinde yoğunlaşmak daha doğru olacaktır. Yine de avantajları karşılaştırmalı olarak özetlersek;

	Teknopark	TEKMER
Personel – Gelir Vergisi İstisnası	%100 istisna uygulanır.	Personelin eğitim durumuna göre %80-95 arası istisna uygulanır.
Personel – SGK Prim İstisnası	İşveren payının yüzde %50’si oranında prim desteği uygulanır.	İşveren payının yüzde %50’si oranında prim desteği uygulanır.
Kurumlar Vergisi	Yazılım, tasarım, Ar-Ge  faaliyetlerinden elde edilen kazançların tamamı kurumlar vergisinden istisnadır.	Ar-Ge, yenilik, tasarım harcamaları kurumlar vergisi hesabında ar-ge indirimi olarak uygulanır. Yapılan harcamalar vergi hesaplamasında bir kere daha vergi matrahından indirilir.
Satışlarda KDV İstisnası	Yazılım faaliyetlerinde KDV istisnası uygulanır.	Bulunmuyor.
Alımlarda KDV İstisnası	Yeni makina ve teçhizat alımlarında uygulanır.	Yeni makina ve teçhizat alımlarında uygulanır.
Gümrük Vergisi İstisnası	İthal edilen eşya, gümrük vergisinden ve bu kapsamda düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.	İthal edilen eşya, gümrük vergisinden ve bu kapsamda düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır.

Murat Babür

Kıdemli Muhasebe Uzmanı

Ar-Ge Muhasebesi ve SGK Uygulamaları