EnglishÇalışma hayatında bir işverene hizmet akdi ile çalışan personelin/sigortalının gerek hastalık gerek analık gerekse iş kazası ve meslek hastalığı sebebiyle hekim/kurul tarafından verilen sağlık istirahat raporunun işverenler tarafından SGK ya e-bildirge sistemi üzerinden bildirilmesi gerekmektedir.
Sigortalının kısa vadeli sigorta kolları kapsamında istirahatli olması sebebiyle çalışamadığı sürelere ilişkin sosyal güvenlik sistemi tarafından çalışılamayan sürelere ilişkin gelir kaybının önlenmesi kapsamında rapor parası (geçici iş göremezlik ödeneği) verilmektedir. Bu hususun gerçekleşmesi için sigortalının hastalığın meydana geldiği tarihten önce 90 günlük prim gün sayısı gerekmektedir. Bununla birlikte işveren tarafından sigortalının raporlu olduğu sürede çalışmadığının e-bildirge sistemi üzerinden onaylanması gerekecektir.
1-İlgili Mevzuat:
İstirahat raporlarında uygulanacak usul ve esaslar Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin “Sigortalılara Verilecek İstirahatler” başlıklı 39 uncu maddesi ile
belirlenmiştir.
İstirahat raporlarının Kurumla sözleşmeli ya da sözleşmesiz sağlık hizmeti
sunucularında Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen hekimlerce düzenlenmesi gerekmektedir.
Ayaktan tedavilerde hizmet akdiyle bir veya daha fazla işveren tarafından çalıştırılan
sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebilir.
İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre 20 günü
geçmemek kaydı ile istirahat uzatılabilir. 20 günü aşan istirahat raporları sağlık kurulunca
verilir.
Sağlık hizmet sunucusu hekimi tarafından verilen karma istirahat raporlarında hastanın
taburcu olduğu tarih, yatarak tedavinin bittiği tarih olarak işleme alınmakta
olup, ayakta istirahat başlangıç tarihinin taburcu olduğu tarihi takip eden gün
olarak girilmesi gerekmektedir.
Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten
başlamak üzere 6 ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malullük hâlinin
önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse bu
süre uzatılır.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalılara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek istirahat sürelerinin toplamı 40 (kırk) günü geçemez. Bu süreyi geçen istirahat raporlarının sağlık kurullarınca düzenlenmesi gerekmektedir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetkilendirilen işyeri hekimi bir kerede en
fazla 2 gün istirahat verebilir.
Sağlık hizmet sunucularınca sigortalıya kâğıt ortamında kontrolsüz 10 güne kadar
istirahat verilmiş ise, rapor iki nüsha olarak düzenlenecek bir nüshası sosyal güvenlik il
müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine gönderilecek, ikinci nüshası sigortalıya verilecektir. Bu durumda söz konusu raporun ikinci nüshasının sigortalı tarafından işverene ibraz edilmesi gerekmektedir.
İstirahat raporlarında sigortalının istirahat sonrasında çalışıp çalışamayacağı veya
kontrol muayenesi yapılıp yapılmayacağı hususunun belirtilmesi gerekmektedir.
Sigortalının almış olduğu istirahat günlerinin birden fazla aya sarkması halinde ve son
aya isabet eden rapor günlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin Kuruma verileceği son
tarihte son ay için “01-İstirahat” bildiriminin yapılmış olması halinde çalışılmadığına dair
bildirim girişi yapılmış sayılacağından bu durumda idari para cezası uygulanmayacaktır.
Ancak, söz konusu raporlar için “01-İstirahat” bildiriminin yapılmaması durumunda istirahatin bittiği aya ait aylık hizmet prim belgesinin son verilme tarihi itibariyle işverenin çalışılmadığına dair bildirim girişinin aylık prim hizmet belgesi üzerinde, “istirahatli olduğu sürelerde, işyerinde çalışmamıştır” olarak veya işverene ait çalışılmadığına dair bildirim ekranında “çalıştı/çalışmadı” şeklinde yapılması gerekmektedir.
2-Sigortalı Raporunun Onaylanması Süresi:
- Raporun sona erdiği tarihin içinde olduğu ayı takip eden ayın 26 ncı gününe kadar
- Takip eden ayın 26 ncı günü hafta tatili yahut UBGT olması durumunda takip eden ilk iş günü
- Takip den ayın Mali Tatile denk gelmesi halinde takip eden 5 nci güne kadar raporun işverence (Sigortalı raporlu olduğu sürelerde çalışmamıştır) onaylanması gerekir.
3-Raporun Süresinde Onaylanmamasında Müeyyide:
- Sigortalı raporu işveren onayının hiç yapılmaması durumunda cari olan brüt ücretin yarısıtutarında.
- SGK ceza tebliğini gönderilmeden önce e-bildirge üzerinden çalışılmadığına dair bildirimi yapılması durumunda ise cari olan brüt asgari ücretin 1/10’u oranında idari para cezasıuygular.
- 2022 yılında bildirimin hiç yapılmaması halinde çalışan başına 2.502,00 TL SGK rapor onaylamama cezası uygulanır.
- Sigortalı raporu işveren tarafından çalışmama onayının geç yapılması halinde ise 500,00 TL tutarında idari para cezası uygulanır.
4- Sigortalıya Hekim Tarafından Manuel (elektronik olmayan) Rapor Verilmesi:
Hekim tarafından sigortalıya verilen manuel istirahat raporunun işverene/işveren vekiline yahut ilgili birime verilmesi ile söz konusu İK personeli tarafından e-bildirge sistemi üzerinden hekim tarafından uygun görülen sürede çalışılmadığına dair veri girişleri yapıp çalışmamıştır kısmını seçerek onaylaması gerekmektedir.
5- Sosyal Güvenlik Destek Primine Tabi Çalışanlara Verilen Raporlar:
İşyerinde hizmet akdine tabi çalışan emekliler (yaşlılık aylığı alan) sosyal güvenlik destek primine tabi olarak sosyal güvenlik sisteminde yer almaktadırlar. Bu statüdeki çalışanlara verilen istirahat raporları için SGK ayrıca rapor parası ödememektedir.
6.Birden Fazla İstirahat Raporunun Çakışması:
Sigortalının herhangi bir sigorta kolundan verilen istirahati devam ederken, rahatsızlığı
sebebiyle bu defa aynı veya başka bir hekime başvurmak suretiyle yeniden aldığı istirahatin,
ilk aldığı istirahat süresi ile çakışması halinde ilk istirahat süresi sona ermese dahi ikinci
istirahat verilebileceğinden sigortalının birinci istirahati, ikinci istirahatin başlangıç tarihinden bir gün önce bitmiş kabul edilecektir.
7-Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Hesaplanması:
22.04.2021 Tarihli ve 31462 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 7316 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinde; “31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 17’nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve üçüncü fıkrasının (b) bendinde yer alan “üç aylık” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya
bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek
hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içinde; analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde 180 günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemez.”
hükmüne yer verilmiştir.
Bu kapsamda, söz konusu Kanunun yürürlük tarihinden sonra analık ve hastalık halleri
nedeniyle ödeneğe hak kazanılmış istirahat raporlarına ödenecek olan geçici iş göremezlik
ödeneğinin hesaplanmasında yeni hükümler uygulanacaktır. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gereği sigortalı sayılanların ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında: a-Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas günlük kazanç, ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz.
ÖRNEK-: 01.11.2020 tarihinde özel sektörde çalışmaya başlayan ve 01.04.2021
tarihinde analık doğum öncesi (32. Hafta) istirahatine ayrılan sigortalının son bir yılda bildirilen prim ödeme gün sayısı 150’dir. Sigortalının iş göremezliğinin başladığı tarihten önceki on iki ayda bildirilen kazanç bilgilerine aşağıda yer verilmiştir.
| Aylar | Gün Sayısı | SPEK (TL) |
| 2021-3 | 30 | 9.600 |
| 2021-2 | 30 | 9.600 |
| 2021-1 | 30 | 9.600 |
| 2020-12 | 30 | 8.500 |
| 2020-11 | 30 | 8.500 |
Bu sigortalının ödeneğe esas günlük kazancı 45.800/150 = 305,33 TL’dir.
Ancak, sigortalının son bir yıldaki gün sayısı 180 günden az olduğundan ve hesaplanan
ödeneğe esas kazanç tutarı 2021 yılı prime esas kazanç altı sınırı olan 119,25 TL’nin iki
katından (119,25 x 2=238,50) fazla olduğundan ödeneğe esas günlük kazanç, 238,50 TL olarak esas alınacaktır.
8- Rapor Parasının Ödenmesi:
Bir işyerinde 02/03/2013-30/04/2013 tarihleri arasında istirahatli bırakılan ve
özel sektörde çalışan bir sigortalının ödeneğini, rapor sona erme tarihinden önce en az onar
günlük (10, 20 veya 30 günlük sürelerde istenmesi de mümkündür) süreler halinde talep etmesi durumunda, talep edilen günlerin tamamlanmış olması şartıyla ödenek, çalışılmadığına dair bildirim girişinin işveren tarafından Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş Ekranlarından sigortalının talep ettiği süreler için yapılması şartıyla hemen ödenecektir.
Sağlık hizmet sunucularınca istirahat raporu verilen ancak istirahatli olduğu dönemde
işyerinde çalışan sigortalılar için işverenler tarafından “Çalıştı” bildirimi, ilgili ekranlardan
yapılacaktır.
İşverenlerce “Çalıştı” bildirimi yapılan sigortalılara ödenek ödenmeyecek,
önceden ödenmiş olanlarla ilgili Kanunun 96 ncı maddesine göre tahsil işlemleri başlatılacaktır.
9-Hangi Raporlar İçin SGK ya Bildirim/Onay Yapılması Gerekmemektedir:
- Sigortalının yatarak tedavi gördüğü sürelerde, işveren tarafından çalışılmadığına dair
bildirim yapılmasına gerek bulunmamaktadır. - Hastalık vaka türünde sıra numarası “1” olup, 2 veya daha az gün süreli raporlar için
ödenek ödenmeyecek ve çalışılmadığına dair bildirim aranmayacaktır. - Hastalık ve analık vaka türlerinde sigortalının müstahak olmadığı tespit edilen
raporlar için ödenek ödenmeyeceğinden çalışılmadığına dair bildirimi de aranmayacaktır. - İşten çıkarılan veya statü değişikliği yapan sigortalılar için işveren tarafından
sigortalının işten ayrıldığı tarihten sonraki süreler için çalışılmadığına dair bildirimin
yapılmasına gerek bulunmamaktadır. - Sigortalının işten çıkışının verildiği tarihten sonra henüz 9 uncu gün ve öncesinde
istirahat raporu verilmesi halinde işverenince çalışılmadığına dair bildirim yapılmasına gerek bulunmamakta olup bu raporların İPC listesine düşmesi halinde ceza uygulanmayacaktır.
